قاسمی|شهرآرانیوز - «تیتی» سومین اثر آیدا پناهنده است که به موضوع زنان میپردازد. پناهنده پیش از این، فیلمهای
«ناهید» با بازی ساره بیات و
«اسرافیل» با بازی هدیه تهرانی را ساخته بود و حالا
«تیتی» با بازی الناز شاکردوست یک گام جلوتر از آنها قرار دارد، چون
«تیتی» در عین حال که فیلمی زنانه است، به بیان متفاوت یک مفهوم انسانی میپردازد.
تضادها و تناقضهای باورپذیر
«تیتی» فیلمی است؛ پر از تضاد بین آدمها و اشیا؛ گویی اسکلت اصلی فیلم بر روی همین تضادها بنا شده است. یک دانشمند مقابل یک فرد بیسواد، فرمولهای مهم فیزیک در مقابل یک حس انسانی و حتی مرگ همه بشر و کره زمین مقابل تولد یک انسان قرار میگیرد. در کنار این تضادها، تناقضهای شخصیتی بازیگران نیز تأملبرانگیز است.
ما در این فیلم زنی بهظاهر ناتوان و بهقول شخصیتهای فیلم «خلوچل» را میبینیم که بهتر از مردهای اطرافش زندگیکردن را بلد است. از سوی دیگر با مردی روبهرو هستیم که در عین اینکه زنی را دوست دارد، از او به شکلی غیرانسانی سوءاستفاده میکند.
از سوی دیگر «تیتی» فیلمی کاملا زنانه است که برخلاف بسیاری از فیلمهای زنانه، نهتنها زنها را ضعیف و ناچار نشان نمیدهد، بلکه یک روح قدرتمند را در وجود زنی بهظاهر ضعیف، توسریخور و بیسواد قرار میدهد؛ زنی که در عین سادگی بیش از حد، از تیزهوشی متفاوت و ظرافت بالایی در رفتار برخوردار است.
جلوهای متفاوت از الناز شاکردوست
چیزی که نمیشود در فیلم «تیتی» نادیده گرفت، بازی زنده و پر از سرزندگی الناز شاکردوست است. بازیگری که در سالهای گذشته جلوهای متفاوت از آنچه در فیلمهای دهه۸۰ بازی میکرد، از خود نشان داده است. گویی پس از «شبی که ماه کامل شد» الناز شاکر دوست بازیگر دیگری شد. بااینحال آنچه از شاکردوست در «تیتی» میبینیم، نهتنها چهره، لهجه و لباس متفاوت اوست که قدرت او در یک بازی ظریف و بدون غلو است؛ بازیای که در مقابل حضور پر شور و حرارت هوتن شکیبا و حتی در کنار بازی خنثای پارسا پیروزفر خودش را کاملا نشان میدهد.
تلاش برای فیلمی معناگرایانه
در کنار نقدهایی که به ضعف کارگردانی و فیلمبرداری فیلم «تیتی» شده است، ویژگیای که این فیلم را به اثری عمیق بدل میکند، طرح معنا در آن است. در این فیلم میبینیم که چطور مفاهیم و مضامین کنار هم قرار میگیرند تا یک معنای انسانی از آن متبادر شود و بگوید ارزش یک انسان میتواند در برابر ارزش نجات بشر قرار گیرد.
اینکه این مفهوم درست است یا غلط بحث دیگری است، اما بهنظر باید تلاش سازندگان این فیلم را در ساخت فیلمی معناگرایانه ستود. بهنظر میرسد آیدا پناهنده در بیان معنای انسانی و طراحی آن با استفاده از وصل برخی تصاویر به هم، سعی کرده است خودش را به فیلمسازان اروپایی نزدیک کند تا این فیلم زنانه در کنار نشاندادن قدرت یک زن ساده روستایی، یک فیلم معناگرایانه هم به شمار آید.